De krapte op de arbeidsmarkt leidt ertoe dat een substantieel deel van de bedrijven de productie niet verder kan uitbreiden. Een mogelijke oplossing hiervoor ligt in het betrekken van onbenut arbeidspotentieel bij de arbeidsmarkt. Arbeidsmarktintermediairs spelen daarbij een cruciale rol, zo blijkt uit onderzoek van EIM.

Krapte op de arbeidsmarkt probleem voor bedrijfsvoering
De vraag naar arbeidskrachten is de laatste jaren sterk toegenomen door de economische groei. De krapte op de arbeidsmarkt leidt tot problemen voor bedrijven. In twee nader onderzochte branches, de elektrotechnische-installatiebranche en de ICT-branche, blijkt dat krapte op de arbeidsmarkt voor 60% respectievelijk 42% van de bedrijven leidt tot problemen in de bedrijfsvoering. De krapte op de arbeidsmarkt stelt grenzen aan de productie. Ongeveer 70% van de ondernemers die problemen ondervinden, heeft minder offertes uitgebracht of opdrachten aangenomen. Ook worden groeiplannen van de onderneming uitgesteld.

Oorzaak krapte ligt in kwalitatieve mismatch tussen vraag en aanbod
Het probleem van krapte op de arbeidsmarkt is niet zozeer een kwantitatief maar een kwalitatief probleem. De openstaande vraag naar hoger geschoold personeel is groot, terwijl het aanbod voor een groot deel uit lager opgeleiden bestaat. De afgelopen jaren is de werkloosheid flink gedaald. Het restant geregistreerde werklozen beschikt vaak niet over de vereiste opleiding, kwalificaties of werkervaring die werkgevers zoeken. Verder is voor de huidige groep werklozen de afstand tot de arbeidsmarkt vaak groot door langdurige inactiviteit.

Reacties van bedrijven op krapte: aanpassen bedrijfsproces en intensief werven
Het bedrijfsbeleid als reactie op de krappe arbeidsmarkt kan getypeerd worden als `roeien met de riemen die je hebt' en `vissen in dezelfde vijver'. Concrete maatregelen die genomen worden in de twee onderzochte branches, zijn in afnemende vorm van belangrijkheid het inlenen van personeel, overwerken, uitbesteden van werk, efficiënter werken en het scholen van de eigen werknemers. Daarnaast wordt veelal intensief geworven, alhoewel een klein deel van de bedrijven niet meer actief werft door de kosten ervan en de geringe kans op succes. Het verbeteren van arbeidsvoorwaarden als reactie op de personeelsschaarste komt niet veel voor.

Inzet van de stille arbeidsreserve een mogelijke oplossing
De maatregelen van bedrijven bieden op nationaal niveau geen soelaas, omdat deze het arbeidsaanbod niet vergroten. Een mogelijke oplossing voor de krapte op de arbeidsmarkt wordt gevormd door een grote groep mensen zonder baan die wil werken, maar die nergens staat geregistreerd, de zogenaamde stille arbeidsreserve. Van de kwalificaties van deze groep en de condities waaronder zij een baan wil accepteren, is weinig bekend. Omdat dit onbenutte arbeidsmarktpotentieel nergens geregistreerd staat, is deze groep moeilijk systematisch te benaderen. In de onderzochte branches wordt door bedrijven bijna niet specifiek geworven onder deze groep. Uit het onderzoek blijkt dat er op dit moment weinig financiële prikkels voor arbeidsmarktintermediairs zijn om zich te richten op het arbeidsmarktpotentieel dat nu niet ingeschreven staat.
Het niet-werkende arbeidsaanbod bestaat voor een belangrijk deel uit lager opgeleiden en personen met weinig werkervaring. Daarom dienen bedrijven, overheid, brancheorganisaties en arbeidsmarktintermediairs zich ook meer te richten op de doorstroom van zittende werknemers, zodat de stille arbeidsreserve makkelijker kan instromen.