Samenwerking tussen bedrijven in de regio, waaronder het MKB, wordt positief beïnvloed door het toenemend belang van ICT en van kennis en kennisoverdracht. Dit geldt vooral voor die bedrijven en samenwerkingsverbanden waar factoren als  kennisintensieve arbeid, kennisuitwisseling en innovatie een belangrijke rol spelen. Overigens zouden beide ontwikkelingen en genoemde factoren elkaar ook wederzijds kunnen versterken. Dit volgt uit onderzoek van EIM onder tien MKB-ondernemingen die deel uitmaken van een regionaal cluster.

Verschillende motieven voor samenwerking
Op basis van een uitgebreid literatuuronderzoek heeft EIM een negental factoren geïdentificeerd, die het bestaan en ontstaan van clusters verklaren. Het gaat om factoren als arbeid, regionale onderlinge afhankelijkheid, regionale externaliteiten (voordelen die regiospecifiek zijn, zoals bijvoorbeeld de aanwezigheid van een universiteit), mate van specialisatie, kennisuitwisseling, innovatie en schaalvoordelen. Daarna is bij tien MKB-ondernemingen die deel uitmaken van een regionaal cluster, bekeken in hoeverre de negen factoren voor hen ook daadwerkelijk een motief vormen voor hun belangrijkste samenwerkingsverband. De factoren arbeid, regionale onderlinge afhankelijkheid, regionale externaliteiten, mate van innovatie en mate van specialisatie werden door de respondenten het meest genoemd als reden van hun samenwerking.

Kennisintensieve arbeid steeds belangrijker door ICT en kenniseconomie
De ondernemingen is ook de vraag voorgelegd in hoeverre de negen factoren worden beïnvloed door ontwikkelingen in ICT en kenniseconomie. Daaruit kwam naar voren dat deze factoren overwegend positief beïnvloed worden door beide ontwikkelingen. Vooral de factoren arbeid (en dan met name kennisintensieve arbeid), kennisuitwisseling en innovatie worden door ontwikkelingen in ICT en kenniseconomie steeds belangrijker. Op basis van deze uitkomsten kan worden geconcludeerd dat de ontwikkelingen in ICT en kenniseconomie bedrijven tot meer samenwerking stimuleren. Dit geldt met name voor die bedrijven en clusters waar kennisintensieve arbeid, kennisuitwisseling en innovatie een belangrijke rol spelen. Beide ontwikkelingen en de genoemde factoren zouden elkaar wederzijds kunnen versterken.