Wereldwinkels ontvangen meer bezoekers dan ooit, draaien meer omzet dan ooit en krijgen meer publieke waardering dan ooit. Ze hebben ook meer ‘concurrentie’ en ervaren dit als zeer welkom. De 400 verenigingen en stichtingen dragen in grote mate bij aan de groei van fairtrade in Nederland. De Wereldwinkels laten zien dat sociaal ondernemen ook zakelijk en commercieel kan zijn. Dit blijkt uit het vandaag gepubliceerde onderzoeksrapportvan EIM ”Ondernemen voor anderen!”. Het onderzoek is mogelijk gemaakt door het ministerie van Economische Zaken in het kader van het onderzoeksprogramma ‘MKB en ondernemerschap’ en de Landelijke Vereniging van Wereldwinkels.

Professionaleringslagen
De fairtradebranche zet zich al 40 jaar in voor een wereldwijde eerlijke handel. In de laatste 10 tot 15 jaar heeft de branche drie belangrijke profesionaliseringslagen gemaakt:
Zo is ‘Centrum Mondiaal’ opgericht, een coöperatie van 15 importeurs die één fysiek inkoopcentrum in Culemborg (waar ook nog 7 andere leveranciers gevestigd zijn) exploiteren. Voor de Wereldwinkels is de inkoop is hierdoor efficiënter en de assortimentskeuze groter geworden.
Tegelijkertijd werd de ‘Transformatie’ ingezet: een restylingsproces dat de Wereldwinkels moest omvormen tot aantrekkelijke cadeauwinkels. In totaal hebben 320 winkels de uniforme huisstijl en winkelinrichting omarmd. Dit heeft positief gewerkt op de (naam-)bekendheid en het winkelbezoek. Zo positief zelfs dat de Wereldwinkels in 2007, 2008 en 2009 de Retail Jaarprijs voor de beste winkelketen in de categorie cadeauwinkels mochten ontvangen.
Een vervolgstap op de transformatie was de oprichting van ‘FaiRSupport’ per 1 januari 2007. FaiRSupport moest voor de commerciële invulling en vooruitgang zorgen, zoals in de reguliere detailhandel bij winkelketens gebruikelijk is. Er kwam een groot dienstenpakket voor de getransformeerde winkels, een formule voor de grotere winkels (PartnerSupport) en een nieuw winkelconcept voor de grote steden (WAAR). Momenteel zit de fairtradebranche nog midden in deze professionaliseringslag.

Economische toegevoegde waarde
De professionalisering heeft geleid tot een trendy assortiment in de Wereldwinkels, meer dynamiek en actie in de branche, een groter marktbereik, publieksprijzen en een steviger imago. Daarnaast stijgt de omzet van de Wereldwinkels al jaren: van € 5 miljoen in 1990 tot € 30 miljoen in 2008. In de periode 2007-2008 steeg de omzet zelfs met 11% en dat is meer dan in de reguliere detailhandel. Maar de grootste economische prestatie is wellicht het feit dat de Wereldwinkels als nichespeler ook de aanjager van de ‘mainstream’ blijken te zijn. Fairtradeproducten liggen in de schappen van steeds meer supermarkten. 

Maatschappelijke toegevoegde waarde
De maatschappelijke bijdrage van de Wereldwinkels ligt in eerste instantie in hun corebusiness, de eerlijke handel, maar gaat verder via de activiteiten van de Landelijke Vereniging van Wereldwinkels. In dit kader kan gewezen op internationale ontwikkelingssamenwerking, certificering, campagne Fairtrade Gemeente, voorlichting en educatie, klimaatneutrale Wereldwinkels, et cetera. De meest zichtbare maatschappelijke toegevoegde waarde is evenwel het enthousiasme en de enorme betrokkenheid, waarmee 12.500 vrijwilligers dagelijks hun werk doen: het ondernemen voor anderen!