EIM en TNO hebben samen onderzoek gedaan naar de ontslagpraktijken bij kleine en grote ondernemers. Het doel van dit onderzoek was om good practices met betrekking tot het ontslaan van werknemers vast te stellen. De uitkomsten van het onderzoek boden aaknopingspunten voor sociale partners en ondernemers om good practices toe te passen.

Flexibiliteit
Veel bedrijven hebben een kern van werknemers in vaste dienst met daar omheen een flexibele schil van werknemers met tijdelijke contracten, uitzendkrachten en ZZP-ers. Het niet verlengen van tijdelijke contracten blijkt een belangrijke methode om in te krimpen. Weliswaar krimpt het aantal krachten ook vanzelf door natuurlijk verloop, maar het is met name deze flexibele schil waar bedrijven naar kijken wanneer zij hun personeelbestand in moeten krimpen. Het ontslaan van vaste werknemers is pas als derde aan de orde bij het terugbrengen van het personeelsbestand.

In het kader van flexibiliteit in relatie tot slim en gezond afslanken zijn de volgende  conclusies van belang:
1. Zorg voor brede inzetbaarheid van personeel
2. Maak gebruik van een flexpool
3. Zorg ervoor dat je weet wat de langetermijnbehoefte aan personeel is

Kennis en talent
Wanneer het personeelsbestand moet inkrimpen bestaat de kans dat talentvol personeel wegvloeit. Daarom werd ook onderzocht hoe bedrijven omgaan met het selecteren van werknemers die ontslagen gaan worden. Hieruit blijkt dat bij het selecteren van werknemers die ontslagen gaan worden prestatie een belangrijk criterium is. Veelal worden de minst presterende werknemers geselecteerd voor ontslag.

Naast het selecteren van de werknemers die ontslagen gaan worden, wordt door werkgevers ook tegenovergesteld geselecteerd, een selectie op behoud van werknemers. Het gaat hierbij om werknemers die juist niet ontslagen gaan worden. De belangrijkste reden om een werknemer te behouden is zijn de kennis/vaardigheden van de desbetreffende persoon.

Ook het ontslagtraject zelf verdient aandacht. Een goed (ontslag)traject kan ervoor zorgen dat de achterblijvers niet gedemotiveerd raken. Daarom is het belangrijk om werknemers te betrekken bij het ontslagtraject. Helaas gebeurt dit in de praktijk maar weinig. Slechts 16% van de bedrijven die werknemers hebben ontslagen hebben ook werknemers betrokken bij het ontslagtraject. Wel is (bij de grotere) bedrijven vaak de OR betrokken bij ontslagprocedures.

In het kader van kennis en talent om slim en gezond af te slanken kunnen de volgende conclusies worden getrokken:
1. Breng kennis en competenties van medewerkers in kaart
2. Maak gebruik van financiële regelingen voor ontwikkeling en scholing
3. Werk samen op branche- of regionaal niveau
4. Betrek werknemers bij afslankingsoperaties

Innovatie
Verandering in het personeelsbestand vormen vaak een goede motivatie voor een bedrijf om verdere wijzigingen en innovaties door te voeren in de organisatie. Hoe innovaties kunnen leiden tot best practices, kunt u teruglezen in ons rapport.