In het MKB worden minder trainingen gegeven en wordt minder uitgegeven aan bedrijfsopleidingen dan in het grootbedrijf. EIM heeft onderzocht hoe het MKB het rendement van bedrijfsopleidingen kan verhogen. Een belangrijke conclusie is dat als de MKB-ondernemer meer investeert in bedrijfsopleidingen dit kan leiden tot een hogere arbeidsproductiviteit. Voorwaarde is wel dat deze investeringen worden afgestemd op de bedrijfsstrategie.

Bedrijfsstrategie bepalend voor rendement bedrijfsopleidingen

De bedrijfsstrategie bepaalt voor een belangrijk deel welke kennis en vaardigheden werknemers nodig hebben om hun werk nu en in de toekomst uit te kunnen voeren. De vraag wie welke bedrijfsopleiding zou moeten volgen wordt dus mede bepaald door deze bedrijfsstrategie. Dit klinkt logisch, echter slechts 20% van de MKB-bedrijven heeft een officieel op papier uitgeschreven bedrijfsplan. Nu zal iedere ondernemer in de praktijk zijn plan wel trekken maar het belang om dit te expliciteren wordt door de meeste ondernemers in het MKB onderschat. Voor deze ondernemers kan het lastiger zijn bedrijfsopleidingen af te stemmen op de bedrijfsstrategie. Op basis van gegevens uit het 'EIM MKB beleidspanel' (2000 MKB-bedrijven uit negen sectoren) is uit onderzoek naar voren gekomen dat er een positieve invloed uitgaat van het aanbieden van bedrijfsopleidingen op de arbeidsproductiviteit van werknemers. Voor zover bekend is dit nog niet eerder bij het MKB aangetoond. Verder blijkt dat afstemming van de bedrijfsstrategie op de bedrijfsopleidingen een positief effect heeft op de bedrijfsprestaties. Hierbij is het van belang om zowel de inhoudelijke kenmerken als het aantal werknemers dat een bedrijfsopleiding volgt op de bedrijfsstrategie af te stemmen.

Opleidingskenmerken verschillen per bedrijfsstrategie

In de afstemming van strategie op kenmerken van bedrijfsopleidingen is er een verschil tussen MKB-ondernemers die producten/diensten aanbieden met een hoog onderscheidend karakter (differentiatie) en MKB ondernemers die hun prijzen zo laag mogelijk houden (kostenleiderschap). De eerstgenoemde groep kan de omzet per werknemer verhogen door meer werknemers een bedrijfsopleiding te laten volgen. De laatstgenoemde groep doet er waarschijnlijk beter aan om relatief weinig werknemers een bedrijfsopleiding te laten volgen. Bedrijven die een differentiatiestrategie hebben zullen naar verwachting de arbeidsproductiviteit met 2,3 % omhoog zien gaan, als 1% extra werknemers een bedrijfsopleiding volgt. Voorwaarde is dat de werknemers bedrijfsopleidingen volgen die gericht zijn op: meerdere onderwerpen en vaardigheden, de groep (teamverband) en de lange termijn. Bedrijven met een kostenleiderschap strategie kunnen een hogere arbeidsproductiviteit realiseren als de werknemers bedrijfsopleidingen volgen die gericht zijn op: het verhogen van efficiëntie, één onderwerp of vaardigheid, het individu en de korte termijn. Het is duidelijk dat bedrijfsopleidingen stimulerend zijn voor de arbeidsproductiviteit in het MKB, in iedere sector.