Het onder deze titel gepubliceerde EIM onderzoek gaat in op het overheidsbeleid gericht op het verlagen van de toetredingsbarrières aan de hand van twee cases, het notariaat en de makelaardij. Heeft dit geresulteerd in nieuwe toetreding, of zijn er nieuwe toetredingsbarrières voor in de plaats gekomen?

Toetredingsbarrières tot een markt kunnen leiden tot verstoringen in de marktwerking. Als er toetredingsbarrières bestaan zullen minder bedrijven toetreden of dreigen toe te treden. Zittende bedrijven zullen daardoor minder geprikkeld worden om hun uiterste best te doen. Dit kan er toe leiden dat de prijzen te hoog zijn, beknibbeld wordt op de kwaliteit of dat er te weinig wordt vernieuwd. Dit alles is negatief voor de consument. Er zijn veel verschillende vormen van toetredingsbarrières. Soms zijn ze gebaseerd op overheidsbeleid of worden ze door de overheid geïntroduceerd. Tijdens de Marktwerking, Deregulering en Wetgevingskwaliteit operatie (MDW) is kritisch gekeken naar toetredingsbarrières en is beleid geformuleerd om de toetredingsbarrières te verlagen/af te schaffen. In deze studie kijken we in het bijzonder naar het notariaat en de makelaardij.

In het notariaat is het vestigings- en standplaatsenbeleid versoepeld. Notarissen mogen zich vrijer vestigen en actief zijn buiten hun eigen arrondissement. Tevens zijn de tarieven geleidelijk vrij gelaten waardoor het mogelijk wordt om op prijs te concurreren. Bij de aanpassingen zijn echter ook nieuwe barrières ontstaan. Zo is het opleidingstraject verlengd en moet een business plan goedgekeurd worden.
De makelaardij werd voor de MDW-operatie gekenmerkt door een beschermde titel. Deze is afgeschaft. Iedereen kan nu de titel makelaar gebruiken. Samen met de afschaffing van de beschermde titel zijn er meerdere certificeringen geïntroduceerd. Omdat makelaarsdiensten kenmerken hebben van ervaringsgoederen speelt deze certificering een belangrijke rol. Daarnaast speelt ook de naam van de brancheorganisatie NVM een belangrijke rol in deze markt. De NVM wordt als een soort merknaam gezien waar consumenten veel belang aan hechten. Ook verzorgt de NVM een aantal diensten die de leden een voorsprong geven ten opzichte van makelaars die geen lid zijn.

Beide beleidstrajecten hebben er voor gezorgd dat bepaalde toetredingsbarrières zijn verlaagd. Echter, het lijkt er op dat er nieuwe toetredingsbarrières zijn ontstaan waardoor het effect op de concurrentie mogelijk beperkt is. De toetredingsbarrières zijn soms deels met goedkeuring van de overheid opgeworpen (langere opleidingstraject) en deels door strategisch gedrag van marktpartijen (exclusieve toegang tot informatie systeem en website).