Uit een internationale studie naar ondernemerschap in 37 landen komt naar voren dat het aantal mensen dat de oprichting van een bedrijf voorbereidt of sinds kort een eigen bedrijf heeft, sterk gedaald is in het afgelopen jaar. De economische groeivertraging  is de belangrijkste oorzaak  voor deze wereldwijde achteruitgang van ondernemerschap. De relatieve verschillen tussen de landen in de mate van ondernemerschap blijven voor het grootste gedeelte gehandhaafd. Vergeleken met vorig jaar komt de internationale positie van Nederland iets beter uit de bus. Deze bevindingen zijn te lezen in de Global Entrepreneurship Monitor 2002, die 13 november jl. in New York is gepresenteerd. De Global Entrepreneurship Monitor (GEM) geeft jaarlijks een vergelijking van de ondernemersdynamiek én het ondernemersklimaat in een groot aantal landen. Onderzoeksbureau EIM heeft in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken het Nederlandse gedeelte van het onderzoek uitgevoerd.

Mate van ondernemerschap wereldwijd gedaald

In 2002 werden (potentiële) ondernemers geconfronteerd met een sterke conjunctuurvertraging. Slechtere marktkansen gaan gepaard met een vermindering in het aantal starters. Dat blijkt ook uit dit onderzoek: voor de 28 landen die zowel in 2001 als 2002 in GEM participeerden is de index voor de mate van ondernemerschap gedaald van gemiddeld 9.9 in 2001 naar 7.6 in 2002, een relatieve daling van 23 procent. Deze index is gebaseerd op het aantal mensen dat momenteel óf bezig is met het opzetten van een eigen onderneming, óf sinds minder dan 42 maanden een eigen bedrijf heeft. De mate waarin particulieren investeren in de start van nieuwe bedrijven daalde met 13 procent.

Daling in Nederland vooral bij nieuwe bedrijven

In Nederland daalde de index voor de mate van ondernemerschap  van 6.4 naar 4.6, een daling van 29 procent. Deze daling is minder sterk dan de daling in de tien overige EU-landen die in deze monitor opgenomen zijn (gemiddeld 37 procent). Het aantal mensen dat betrokken is bij activiteiten om (alleen of met anderen) een eigen bedrijf op te richten bleek in Nederland opmerkelijk stabiel. Echter, het aantal ondernemers in nieuwe bedrijven is sterk achteruitgegaan. Dit duidt, behalve op een reeds eerder geconstateerde daling van het aantal feitelijke starters, ook op een stagnerend startproces; mensen die momenteel bezig zijn met het opzetten van een onderneming hadden in een meer voorspoedige conjunctuur hun bedrijf eerder van de grond gekregen. Ook lijkt het waarschijnlijk dat meer jonge bedrijven hun activiteiten stopzetten.

Internationale positie Nederland blijft bescheiden

De rangschikking van landen naar de mate van ondernemerschap blijkt tamelijk stabiel. Het blijkt voor een land moeilijk om de internationale positie qua ondernemerschap snel te verbeteren. Dit duidt op een grote invloed van cultuur en nationale instituties. Voor Nederland is in het afgelopen jaar de relatieve positie enigszins verbeterd. Nederlandse bevindt zich echter nog steeds in de onderste helft van de deelnemende landen. Met name is de mate van ondernemerschap in Nederland beduidend lager dan in Engelssprekende landen als Nieuw-Zeeland, Australië, Canada en de Verenigde Staten.

Meer informatie op internet

Op http://www.eim.nl/mkb-en-ondernemerschap is momenteel een Nederlandstalige Minirapportage beschikbaar met daarin meer informatie over dit onderwerp. Eind november publiceert EIM een rapport, getiteld 'Entrepreneurship Under Pressure', over de Global Entrepreneurship Monitor vanuit Nederlands perspectief. Naast een uitgebreide internationale vergelijking van de mate van ondernemerschap behandelt dit rapport de kenmerken van de Nederlanders die bezig zijn als starter of nieuwe ondernemer en geeft het een korte beschrijving van de sterke en zwakke punten van het ondernemersklimaat in Nederland. Deze publicatie (bestelnummer A200205, Euro 40,-) kunt u telefonisch of per fax bestellen bij EIM.

De mondiale Global Entrepreneurship Monitor 2002 is beschikbaar via http://www.emkf.org/ en http://www.gemconsortium.org/.