Werknemers in bedrijven met minder dan honderd werknemers hebben weinig te vertellen. Bij slechts een kwart van de bedrijven nemen werknemers zelf dagelijkse beslissingen.Van negen te onderscheiden hoofdtypen in organisatiestructuur hebben er zes een sterk centrale besluitvorming. Bij een kwart van de bedrijven nemen werknemers zelf dagelijkse beslissingen. Werkgevers trachten afhankelijkheid van personeel te voorkomen, zo lijkt het: slechts ruim de helft van de kleine bedrijven (1-9 werknemers) heeft moeilijk te vervangen medewerkers. Deze resultaten komen uit een onderzoek naar organisatietypen dat door EIM is uitgevoerd.

Grootschalig onderzoek onder 1.482 MKB-ondernemers met werknemers in dienst heeft een aantal verrassende resultaten opgeleverd. Organisatiestructuren in het MKB blijken flink te verschillen. De structuren zijn niet altijd 'simpel', zoals meestal in de literatuur en bij de borrel wordt beweerd. Maar hoe zitten die typische organisatiestructuren van het MKB dan wel in elkaar? Kunnen wij hoofdtypen afleiden? Met deze vragen zijn de onderzoekers aan de slag gegaan. Daarbij kwamen verrassende nevenuitkomsten aan het licht.

Weinig zeggenschap

In het Nederlandse MKB, dat wil zeggen het bedrijfsleven met minder dan 100 werknemers, hebben werknemers vaak vrij weinig in te brengen. In naar schatting slechts 26% van de bedrijven nemen werknemers zelf ook maar in beperkte mate de alledaagse beslissingen. Dit geldt voor zowel het grotere als het kleinere MKB.

Slechts 56% van de kleine bedrijven (1-9 werknemers) heeft medewerkers die moeilijk te vervangen zijn vanwege hun ervaring of specialisme. Blijkbaar is een groot deel van de ondernemers erop gespitst niet te afhankelijk te worden van het personeel. Deze kleine bedrijven omvatten overigens 85% van alle bedrijven met personeel in dienst.

Organisatiestructuren

Het Nederlandse MKB kent negen hoofdtypen qua organisatiestructuur. Hiervan zijn er zeven niet al te complex. Zes van de negen hebben een sterk centrale besluitvorming. Er komen flink wat 'simpele' structuren voor, maar het gaat te ver om het gehele MKB als zodanig te typeren. Het valt verder op dat drie van de negen typen een hoge mate van standaardisatie en formalisatie kennen.

De belangrijkste kenmerken van de organisatiestructuren zijn op basis van een enquête onder EIM's representatieve MKB-panel afgeleid en in kaart gebracht. Elk van de organisatievormen beslaat een substantieel deel van het MKB en heeft eigen kenmerken in termen van arbeidsdeling en coördinatie. De negen organisatiestructuren worden in het rapport uitgebreid getypeerd en beschreven. Er lijkt systematisch variatie te bestaan naar sector en prestaties, maar hiernaar is nader onderzoek gewenst.

Informatie

Meer informatie over dit onderzoek vindt u in de EIM-publicatie 'Organisatietypen in het MKB'. Deze publicatie (bestelnummer B200105, 30 euro) kunt u telefonisch (079 341 36 34) of per fax (079 341 50 24) bestellen bij EIM of downloaden via de website MKB en Ondernemerschap.