Ondanks het verbeterde imago van ondernemerschap blijft Nederland achter als het gaat om het voornemen van mensen om zelf ondernemer te worden. Een betaalde baan is voor de meeste (jonge) mensen nog steeds het enige beroepsperspectief. Ook het onderwijs is hier debet aan. Scholen doen weinig om leerlingen bewust te maken van de mogelijkheden om ondernemer te worden en om hun ondernemersvaardigheden te trainen.

Daarom is de oprichting in 2000 van de commissie Ondernemerschap & Onderwijs een stap in de goede richting. Aldus blijkt uit het landenrapport voor Nederland, getiteld 'The Long Road to the Entrepreneurial Society', dat onderzoeksbureau EIM opstelde in het kader van een groot internationaal vergelijkend onderzoek, de zogenaamde 'Global Entrepreneurship Monitor'. In dit onderzoek is zowel naar de ondernemersdynamiek als het ondernemerschapsklimaat in Nederland gekeken.

Weinig startpogingen, maar wel relatief succesvol

Met betrekking tot de ondernemersdynamiek, dat wil zeggen de mate waarin Nederlanders betrokken zijn bij activiteiten om alleen of met anderen een eigen bedrijf op te richten (het zogenaamde 'nascent entrepreneurship') komt Nederland als matig uit de bus, zeker vergeleken met landen als Australië, Nieuw-Zeeland en de Verenigde Staten. Anderzijds kent Nederland relatief veel mensen die als ondernemer leiding geven aan een bedrijf dat korter dan drie en een half jaar geleden is opgericht. Deze uitkomst ondersteunt de bevindingen van eerder onderzoek, dat de overlevingskansen van starters in Nederland groter zijn dan in veel andere landen.

Kennisoverdracht en administratieve lasten voor starters minder gunstig

Niet alleen de aandacht voor ondernemerschap in het onderwijs laat vooralsnog te wensen over; ook andere aspecten van het ondernemerschapsklimaat in Nederland verdienen de nodige aandacht. Dit geldt bijvoorbeeld voor de kennisoverdracht  van universiteiten en andere publieke kennisinstellingen aan nieuwe en groeiende bedrijven, de hoge administratieve lasten voor starters, en de relatief geringe mate waarin de sociale zekerheid mensen prikkelt tot zelfstandigheid en initiatief. 

Sterke punten: beschikbaarheid van vermogen en fysieke infrastructuur

Als gunstigste factoren van het ondernemerschapsklimaat worden in Nederland beoordeeld: de beschikbaarheid van vreemd en eigen vermogen voor nieuwe en groeiende bedrijven, de positieve houding van met name jonge mensen met betrekking tot arbeidsmobiliteit, een goede fysieke infrastructuur en de sterk verminderde belemmeringen voor toetreding en concurrentie. Een kanttekening bij de fysieke infrastructuur is de toenemende schaarste aan goede bedrijfslocaties, met name in het westen van Nederland.

Kritische reflectie blijft belangrijk

'Net als een ondernemer kijkt een ondernemende samenleving altijd kritisch naar zichzelf. Wat kan er worden verbeterd, aangescherpt of vernieuwd?' Dit stelt staatssecretaris Gerrit Ybema in het voorwoord van het EIM-rapport. Hij geeft hierbij aan de monitor als een prikkel te beschouwen om door te gaan op de ingeslagen weg om belemmeringen voor ondernemerschap op te ruimen en kansen te bevorderen.

Informatie

Meer informatie vindt u in de EIM-publicatie 'The Long Road to the Entrepreneurial Society'. Deze publicatie (bestelnummer A200115, 39 euro) kunt u telefonisch (079 341 36 34) of per fax (079 341 50 24) bestellen bij EIM. U kunt de publicatie ook gratis downloaden via de Kennissite MKB en Ondernemerschap.